زمان تقریبی مطالعه: 2 دقیقه
 

ادات عدول





ادات عدول یکی از اصطلاحات به‌کار رفته در علم منطق بوده و به معنای ادات تبدیل‌کننده موضوع یا محمول به نقیض آن است.


۱ - توضیح اصطلاح



ادات عدول از اقسام ادات است که بر سر موضوع یا محمول و یا هر دو در می‌آید و جزء آنها می‌شود و موضوع یا محمول و یا هر دو را رفع می‌کند؛ مانند: نادان، خوار است، منافق نادان است و نابینا ناتوان است. حرف عدل با ادات عدول مترادف است.

۲ - وجه تسمیه



وجه تسمیه این ادات به ادات عدول، آن است که حرف سلب در غیر معنای حقیقی خود استعمال شده و از معنای اصلی‌اش (سلب ربط) عدول کرده است.

۳ - اقسام ادات عدول



اقسام ادات عدول عبارت‌اند از: غیر، لا، نا و بی.
۱. غیر، مانند: الحیوان غیر حجر.
۲. لا، مانند: کل اللاحیّ جماد، بعض اللاجماد حیوان.
۳. نا، مانند: نادان، خوار است.
۴. بی، مانند: دشمن بی‌باک است.
یادآوری این نکته لازم است که مدخول لفظ «نا» به طور غالب، بلکه همیشه، اموری است که افاده وصفیّت می‌کند و مدخول لفظ «بی» همیشه یا به طور غالب، اسم ذات یا اسم معناست؛ بدون لحاظ وصفیت.
[۱] مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۱۶۳.
[۶] ابن‌رشد، محمد بن احمد، تلخیص کتاب العبارة، ص۹۱-۹۴.


۴ - پانویس


 
۱. مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۱۶۳.
۲. ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، الاشارات و التنبیهات، ص۴.    
۳. مظفر، محمدرضا، المنطق، ص۱۶۴.    
۴. مظفر، محمدرضا، المنطق، ص۱۶۸.    
۵. ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، الاشارات و التنبیهات، ص۱۸.    
۶. ابن‌رشد، محمد بن احمد، تلخیص کتاب العبارة، ص۹۱-۹۴.


۵ - منبع



پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «ادات عدول»، تاریخ بازیابی۱۳۹۵/۱۰/۲۸.    


رده‌های این صفحه : اصطلاحات منطقی




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.